اتلاف انرژی و پیامدهای ناشی از آن امروزه به یکی از مهمترین معضلات جوامع و حکومت‌ها تبدیل گردیده است. محدود و اتمام پذیر بودن منابع فسیلی و رشد روزافزون و لجام گسیخته مصرف انرژی در میان ملت‌ها، آینده بشریت را با تهدیدهای جدی مواجه نموده است.

امروزه شاهد هستیم که ماهیت جنگ‌های به وقوع پیوسته در اقصی نقاط دنیا جنبه دستیابی به انرژی و منابع محدود آن را دارد، بطوریکه حمله ایالات متحده به کشور عراق با صرف هزینه‌های میلیاردی و سرسام‌آور درستی این نظریه را به اثبات می‌رساند.

با توجه به مطالب گفته شده و پیش‌بینی‌های صورت گرفته توسط متخصصان امر قطعا جنگ‌های آینده دنیا، جنگ‌های دستیابی به منابع انرژی خواهد بود و ملت‌ها و حکومت‌هایی پیروز این نبرد سخت خواهند بود که قدر و ارزش منابع انرژی محدود خود را دانسته و روش‌های مصرف بهینه آن را شناسایی و اجرا نمایند.

وضعیت منابع انرژی و مصرف آن در ایران و خارج از ایران:

امروزه درک اهمیت و ضرورت مصرف عاقلانه و صحیح اشکال مختلف انرژی بر هیچ یک از عقلای عالم و سیاستمداران فهمیده پنهان و پوشیده نمی‌باشد و شاهد هستیم که چگونه کشورهای مترقی و پیشرفته دنیا سیاست‌ها و روش‌های متعددی را جهت حفظ و ذخیره‌سازی منابع محدود خود در پیش گرفته‌اند. جالب است بدانیم اکثر کشورهای مذکور فاقد منابع و ثروت‌های خدادادی بوده و از طرفی با توجه به پیشرفته بودن منابع و تکنولوژی در این ممالک و نیاز فراوان به انرژی، روی به فناوری و یافتن شیوه های جدید خلق انرژی یا استفاده بهینه از آنها آورده‌اند.

روش‌های جدیدی چون انرژی هسته‌ای، انرژی خورشیدی، استفاده از انرژی‌های ناشی از جریان با دو هسته درونی زمین و… که با صرف هزینه‌های فراوان بدست آمده‌اند نشان‌دهنده درک اهمیت موضوع مذکور از سوی دولت‌ها و ملت‌های پیشرفته عالم می‌باشد. اختراع تکنولوژی‌های جدید در جهت مصرف بهینه سوخت و حفظ و ذخیره سازی انرژی، وضع قوانین مدرن و جامع در هدایت مصرف انرژی و از همه مهمتر آموزش و تربیت اقشار مختلف جامعه برای درک اهمیت حفظ منابع و جلوگیری از اسراف از عوامل موفقیت و پیشرفت کشورهای مذکور می‌باشد. بطوریکه شاهد هستیم چگونه مردم کشورهای پیشرفته بدون هیچگونه اجبار و فشاری از سوی دولت‌های خود از اسراف در مصرف در معنای کلی آن اجتناب می‌نمایند. مثلا یک شهروند غربی در خرید اقلام روزانه خود چون میوه و… تنها به اندازه نیاز خود خرید نموده و یا در مصرف منابع آب، برق و… نهایت دقت و صرفه‌جویی را انجام می‌دهد.

متاسفانه شاهد هستیم که مردم و سیاستمداران کشورمان هنوز به درستی قدر و ارزش ثروت‌های خدادادی خود را درک ننموده‌اند. ایران از لحاظ دارایی، ثروت‌ها و منابع طبیعی از معدود کشورهای غنی دنیا می‌باشد. ذخایر فراوان نفت، مخازن عظیم گاز، معادن بیشمار زغال‌سنگ، مس و … از هدایای خداوند متعال به مردم این سرزمین کهن می‌باشند.

شاید دسترسی آسان و بدون زحمت به این ثروت‌ها بوده که باعث گردیده اهمیت موضوع در میان مردم این سرزمین آن‌چنانکه باید و شاید مورد توجه قرار نگیرد.

بنا به گزارشات سازمان جهانی انرژی، اگر چنانچه تدابیر جدی و عملی در رفع معضل فوق‌الذکر اندیشیده نشود دور نخواهد بود که کشورمان جهت دسترسی به انرژی جهت رفع نیازهای خود دست گدایی به سوی قدرتمندان و کشورهای مترقی دراز نموده و با صرف هزینه‌های فراوان به مقدار اندکی از نیازهای خود دست یابد و همواره وابسته به کشورهای مذکور باشد.

تفکر و تدبر در مطالب فوق، ضرورت یافتن راهکارها و روش‌های مناسب برای غلبه بر مشکلات ناشی از مصرف بی‌رویه انرژی در ایران را دو چندان می‌نماید.

راه‌های اتلاف انرژی:

اگر با یک دید کلی به میزان مصرف انرژی در جهان بنگریم به این نتیجه می‌رسیم که درصد بالایی از کل انرژی جهان در ساختمان مصرف می‌شود. ما در تحلیل‌های خود باید به این نکته توجه نماییم که بحران انرژی در جهان ازکجا نشات گرفته، تا از این طریق راهکارهای مناسب را ارائه کنیم، در چه بخشی لازم است سرمایه‌گذاری صورت گیرد تا اتلاف انرژی را به حداقل برسانیم.

انرژی در بخش‌های مختلفی مورد مصرف قرار می‌گیرد از جمله در بخش ساختمان. مطالعات در بخش ساختمان نشان می‌دهند ۴۸٪ انرژی جهان در بخش ساختمان مصرف می‌گردد. حدود۷۰٪ از طول عمر انسان‌ها در داخل بناها می‌گذرد و در این مدت انرژی فراوانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش حمل‌ونقل حدود ۲۷٪ و در کل صنایع، کشاورزی و تبدیل انرژی نیز حدودا ۲۵٪ انرژی مصرف می‌گردد. لذا چنانچه مشاهده می‌شود حدود نیمی از مصرف انرژی جهان به بخش ساختمان تعلق دارد. لذا سرمایه‌گذاری برای ساخت ساختمان‌های کم مصرف بهترین راهکار کم‌کردن مصرف در ساختمان‌ها و به تبع آن منابع انرژی می‌باشد.

اگر مهندسین معمار در طراحی و مهندسین مجری در حین اجرا دقت لازم را لحاظ کنند با راهکارهایی مناسب می‌توان به این اهداف نایل شد. کاهش اتلاف انرژی در ساختمانها از سال ۱۹۷۰ آغاز گردید. در آن سال‌ها که مصادف با اولین بحران انرژی بود، کشورهای واردکننده انرژی به این نکته رسیدند که می‌بایست راهکاری را در بخش ساختمان پیدا کنند تا کمترین مصرف را داشته باشند.

بزرگترین چالش برای نسل‌های آینده حل مشکل کمبود انرژی و آلودگی محیطی است که در اثر مصرف انرژی‌های فسیلی به وجود آمده است. در کشورهای در حال توسعه شبیه ایران، حدود ۶۰٪ انرژی در ساختمان مصرف می‌شود. اگر ما بخواهیم از یک سو با مساله انرژی و از سوی دیگر با مساله تغییر اقلیم برخوردی مناسب داشته باشیم می‌بایست به بناهایمان بیش از پیش توجه نمائیم. اگر ما به ساخت بنا توجه بیشتری داشته باشیم و انرژی را از طریق منابع تجدیدپذیر تامین کنیم و از این طریق صرفه‌جویی را در ساختمان‌ها فراهم کنیم بسیاری از مشکلات آینده بشر را مرتفع نموده‌‌ایم.

با توجه به اینکه چیزی حدود ۳۵٪ از سبد مخارج خانواده‌ها مربوط به مصرف انرژی است، اگر راهکارهای مربوط به مصرف صحیح انرژی و ذخیره‌سازی آن تعیین و اجرا شود به سادگی از مخارج خانواده تقلیل خواهد یافت و از این طریق هم به اقتصاد خانواده و هم در سطح کلان به اقتصاد کشور کمک شایانی خواهد شد.

حتی اگر سوخت‌های فسیلی رایگان به دست ما برسند عاقلانه نیست که ما از آنها استفاده کنیم چرا که زیان‌های جبران‌ناپذیری با استفاده از آنها به طبیعت وارد می‌گردد و از سوی دیگر از آنها می‌توان استفاده‌های متعدد و بهینه‌ای نمود.

با توجه به اینکه حدود ۴۰ تا ۴۵٪ انرژی در منزل صرف گرمایش و سرمایش می‌شود و حدود ۲۵٪ نیز صرف روشنایی و۳۰٪ انرژی نیز از طریق در و پنجره‌ها اتلاف می‌گردد، اگر بخواهیم در مصرف انرژی تعدیل داشته باشیم باید اقدامات وسیعی چه در طراحی ساختمان و چه در استفاده از تکنولوژی‌های جدید انجام دهیم.

همان‌طور که قبلا ذکر گردید استفاده از روش‌های ذخیره‌سازی انرژی در ساختمان سابقه‌ای حدودا ۴۰ ساله دارد. استفاده از طراحی‌های نوین با مواد و مصالح در فرمی جدید در بسیاری از کشورهای غربی به خصوص آمریکا و کانادا برای سرمایش و تهویه ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در جهان امروز ساختمان‌هایی وجود دارند که نه تنها تمام مصرف انرژی خود را تامین می‌کنند بلکه مازاد انرژی تولیدی‌شان را به شبکه سراسری منتقل و در پایان هر ماه مبلغی را بابت این تزریق انرژی از دولت دریافت می‌دارند.

این ساختمان‌ها به ساختمان‌های Zero Energy Building معروف می‌باشند. در کالیفرنیا حدود ۱۵٪ از ساختمان‌ها به این شکل کار می‌کنند و تمام انرژی خود را تامین می‌نمایند. متوسط بناهای مسکونی در آمریکا دارای متراژ ۱۳۰ مترمربع و در انگلستان حدود ۶۰ مترمربع است اما ساختمان‌های مسکونی آمریکا نسبت به انگلستان حدود۶۰٪ مصرف انرژی کمتری دارند.

ما می‌توانیم با استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌ای که در دنیا موجود است مصرف انرژی ساختمان‌هایمان را به یک چهارم تقلیل دهیم که هم اکنون مصرف انرژی در ایران در بخش ساختمان حدود ۴ برابر استاندارد جهانی است.

یکی از مهمترین و رایج‌ترین تکنولوژی‌های استفاده شده جهت مصرف صحیح انرژی در ساختمان و ذخیره‌سازی آن که سابقه‌ای حدود ۴۰ ساله در کشورهای پیشرفته دارد، سیستم در و پنجره‌های دوجداره uPVC می‌باشد که اینگونه سازه‌ها با توجه به مزایای فراوان خود نقش بسیار مهمی در ذخیره‌سازی و مصرف صحیح انرژی ساختمان دارند. صرفه‌جویی در مصرف انرژی با توجه به ویژگی عایق بودن این سازه‌ها، مقاومت در برابر اشعه‌ماوراء‌بنفش (uv) و حذف اثرات مخرب آن، کاهش آلودگی هوا، کاهش هزینه تاسیسات برودتی و حرارتی در ساختمان، هوابندی کامل، تنوع در طرح و نوع بازشوها، عدم نیاز به سرویسهای مکرر (تعویض، رنگ‌آمیزی و…)، سهولت در نصب، مقاومت در برابر باد، باران، طوفان‌های شدید و آلودگی هوا، غیر قابل اشتعال بودن، حفاظت از محیط زیست از طریق بازیافت، نظافت آسان و قابلیت استفاده از روکش‌های رنگی از جمله ویژگی‌های اینگونه سیستم‌های در و پنجره است که استقبال از آنها را با تقاضای روزافزون مواجه ساخته است.

استفاده از سیستم‌های در و پنجره upvc و مقایسه‌ای میان ایران و دنیا:

مقایسه مصرف انرژی در ساختمان‌های کشور با مقدار متناظر آن در کشورهای توسعه‌یافته، گویای فاصله زیاد بین این دو مقدار است و این واقعیت، تجدیدنظر اصولی در سیاست‌های مصرف انرژی در بخش ساختمان را ضروری می‌سازد. گرچه بدلیل پایین بودن بهای انرژی در کشور، هزینه گزافی از مصرف بالای انرژی بر صاحبان آنها تحمیل نمی‌گردد، اما با در نظر گرفتن  این موضوع که یارانه این انرژی از سوی دولت پرداخت می‌شود، به راحتی می‌توان دریافت که صرفه‌جویی در مصرف انرژی دردیدکلان و ملی ، چه فوایدی به همراه خواهد داشت. بنابراین یک راه عمده صرفه‌جویی در مصرف انرژی در سطح ملی، بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌هاست.

همانطور که قبلا بیان گردید استفاده از تکنولوژی درب و پنجره‌های uPVC با توجه به مزایا و ویژگی‌های فراوان آنها سابقه‌ای حدودا ۴۰ ساله در دنیا دارد. این تکنولوژی ابتدا در کشورهای آمریکا و کانادا و سپس درکشورهای اروپایی رواج یافت و هم اکنون نیز با گذشت حدود ۴۰ سال از رواج وسیعی در این کشورها برخوردار است.

با توجه به رواج روزافزون سیستم‌های فوق دردنیا، تفکر استفاده از اینگونه سازه‌ها در کشورمان ایران در چند سال اخیر طرفداران زیادی یافته است. برای بررسی زمینه رشد و پیشرفت اینگونه سازه‌ها در کشور، بهترین روش، مقایسه‌ای اجمالی میان وضعیت کشورمان با یکی از کشورهای همسایه که سابقه طولانی در استفاده از اینگونه در و پنجره‌ها دارد و از لحاظ جمعیت، پیشرفت و وضعیت اجتماعی و اقتصادی در وضعیت تقریبا مشابه با کشورمان قراردارد می‌باشد.

در کشور ترکیه با داشتن جمعیتی در حدود ۸۰ میلیون نفر و وضعیت اقتصادی تقریبا مشابه با کشورمان، استفاده از در و پنجره‌های uPVC سابقه‌ای تقریبا ۳۰ ساله دارد.

با توجه به آمار منتشر شده از سوی نهادهای مسئول، حدود۲۰٫۰۰۰ شرکت در زمینه طراحی و تولید در و پنجره‌های uPVC و متعلقات آن که حدود ۳۷ قطعه می‌باشد فعال می‌باشند و هنوز نیز پس از گذشت ۳۰ سال از پیدایش این صنعت در ترکیه، در و پنجره‌های uPVC رایجترین سیستم‌های در و پنجره مورد استفاده در این کشور می‌باشد. به عنوان مثال در شهر استانبول که مهمترین شهر تجاری و توریستی ترکیه می‌باشد حدود ۹۵٪ ساختمان‌ها از سیستم‌های در و پنجره uPVC استفاده کرده‌اند. این درحالی است که سالهاست قیمت انرژی در ترکیه از گرانترین قیمت‌ها در دنیا می‌باشد و از طرف دیگر صنعت ساختمان و نوسازی بافت‌های فرسوده سابقه بسیار طولانی‌تری در قیاس با کشورمان ایران دارد.

حال وضعیت کشورمان ایران را در مباحث فوق بررسی می‌کنیم. تعداد شرکت‌های فعال در زمینه uPVC در ایران چیزی حدود ۳۰۰۰ شرکت می‌باشد و از طرفی با توجه به نیاز شدید کشورمان به واحدهای مسکونی جدید که طبق گفته وزیر مسکن و شهرسازی حدود ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ واحد در سال می‌باشد و با توجه به فرسوده بودن بافت مسکونی در اکثر نقاط کشور و نیاز به نوسازی و بازسازی بافت‌های مذکور متوجه زمینه بسیار مثبت جهت رشد و پیشرفت استفاده از اینگونه سازه‌ها در کشورمان درسال‌های آینده  می‌باشیم که قطعا با توجه به وجود تقاضای فراوان، این تعداد شرکت فعال قطعا پاسخگوی نیاز روزافزون کشور نخواهند بود و نیاز به سرمایه‌گذاری فراوان جهت آماده نمودن زیرساخت‌ها دارند.

از طرف دیگر با توجه به افزایش روزافزون قیمت انرژی در کشور و برنامه وسیع دولت جهت آزادسازی قیمت انرژی و طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در طرح تحول اقتصادی، هجوم مردم و نهادها جهت استفاده از سازه‌های ذخیره‌کننده انرژی و مصرف بهینه آن روندی صعودی به خود خواهد گرفت.

سخن آخر:

پیرو مطالب ذکر شده در فرازهای قبل و با بررسی وضعیت مصرف انرژی در ایران و سایر نقاط جهان ضرورت استفاده از تکنولوژی‌های روز جهت جلوگیری از اتلاف انرژی و ذخیره‌سازی آن را توجیه نموده و مردم و سیاستمداران کشور عزیزمان ایران ناگزیر از سرمایه‌گذاری و استفاده از سیستم‌های پیشرفته جهت حفظ انرژی برای نسل‌های آینده ایران و زندگی توام با عزت و سربلندی در میان سایر ملل عالم می‌باشند.